بیدرفش

بیدِرَفش از پهلوان لشکر ارجاسب شاه توران در دوران شاهی گشتاسب است. او در جنگ دینی ایرانیان با تورانیان زریر برادر گشتاسب را کشت و خود نیز در آن جنگ به دست اسفندیار کشته شد.

بیدرفش به معنی بی‌تابش و بی‌نور است.

به‌آفرید دختر گشتاسپ

به‌آفرید /بِهْ‌آفَریی د/ دختر گشتاسپ، شخصیتی اسطوره‌ای نیمه‌تاریخی در اساطیر ایران است. نام او در شاهنامه به صورت به‌آفرید و در تاریخ طبری به صورت باذافره و فاذافره آمده‌است. وی به همراه خواهرش، همای، به دست خیونان اسیر می‌شود و سرانجام برادرش اسفندیار ایشان را می‌رهاند.

در اوستا

این نام در اوستا به گونه ی  واریذکنا آمده‌است. در اوستا یشت نهم، گِوش‌ یَشت (درواسپ یَشت)، کرده ی  هفتم بند ۳۱ آمده‌است: «مرا این کامیابی ارزانی‌دار که «تَثریاونت» دٌژدین را براندازم، که «سپنج اوروشک»یِ دیوپرست را براندازم، که دیگر باره «همای» و «واریذکنا» را از سرزمین خیون‌ها به خانمان بازگردانم، که سرزمین‌های خَیونها را برافگنم: پنجاهها صدها، صدها هزارها، هزارها ده‌هزارها، ده‌هزارها صدهزارها.»

در شاهنامه

دگر دختر شاه به‌آفرید

که باد هوا هرگز او را ندید

به خواری ورا زار برداشتند

برو باره و تاج نگذاشتند

در شاهنامه از به‌آفرید و همای به عنوان دختران گشتاسپ و خواهران اسفندیار یاد شده‌است. وقتی به گشتاسپ خبر می‌رسد که تورانیان دخترانش را اسیر کرده‌اند و ارجاسب آنان را به رویین‌دژ برده‌است. از پسرش اسفندیار می‌خواهد که برای نجات خواهران‌اش دست به‌کار شود. اسفندیار در کسوت بازرگانان به دژ رویین می‌رود و در آن‌جا خواهران خود را با لباسی پاره و سربرهنه و گریان می‌بیند. با آن‌ها مخفیانه ارتباط برقرار می‌کند و از آن‌ها می‌خواهد چند روز صبر کند تا راه چاره‌ای پیدا کند. سرانجام اسفندیار ارجاسب را می‌کشد و به‌آفرید و همای را نجات می‌دهد.

در تاریخ طبری

این نام در تاریخ طبری باذافره ضبط شده‌است. البته در بخش‌های دیگری از دستنویس‌های این تاریخ، فاذافره آمده‌است. طبری می‌نویسد: خرزاسف (=ارجاسب) دفترها بسوخت و لهراسف و هیربدان بکشت و آتشکده‌ها ویران کرد و بر اموال و گنج‌ها تسلط یافت و دو دختر بشتاسب (= گشتاسب) را که یکی خمانی (هومایا، همای) و دیگری باذافره نام‌داشت اسیر کرد. این نام را گردایزدی اوفیه آورده‌است.

اغریرث پسر پشنگ

اَغریرَث در اساطیر ایرانی شاهزاده ی توران و پسر پشنگ شاه توران است. در جنگی که بین ایران و توران درگرفت او موجب آزاد شدن ایرانیانی که به دست افراسیاب برادرش اسیر شده بودند شد. افراسیاب او را در هنگام مجادله ای که بین آندو به دلیل آزاد شدن اسیران درگرفته بود کشت.

بهمن پسر اسفندیار

بهمن، پسر اسفندیار، از پادشاهان کیانی بود. او پس از گشتاسپ شاه ایران شد. در تواریخ سنتی او را اردشیر درازدست نامیده‌اند. در شاهنامه هم به این موضوع اشاره شده‌است.

چو گشتاسب روی نبیره بدید

شد از آب دیده رخش ناپدید

ورا یافت روشن دل و یادگیر

ازان پس همی خواندش اردشیر

چو بر پای بودی سرانگشت او

ز زانو فروتر بدی مشت او

اسفندیار هنگام مرگ تربیت بهمن را به رستم سپرد و رستم به او آیین پهلوانی را تمام و کمال آموخت. اما بهمن پس از رسیدن به پادشاهی به انتقام مرگ پدر دمار از خاندان سام در آورد.

بهرام پسر گودرز

بهرام در شاهنامه یکی از پهلوانان ایرانی در زمان کیکاووس و از گودرزیان است. در جنگ بین سیاوش و تورانیان پس از رفتن رستم او به همراه زنگه ی شاوران نزدیکترین پهلوانان به سیاوش بودند. در اولین جنگی که به کین خواهی سیاوش درگرفت بهرام تازیانه ی خود را در روز اول جنگ گم کرد. او هنگام شب برای پیدا کردن تازیانه به دشت نبرد رفت و به دست یک تورانی به نام تژاو کشته شد. فردای آن روز گیو برادر بهرام تژاو را به کین برادرش کشت.

الوای (کاموس)

اَلوای در شاهنامه ی فردوسی پهلوانی زابلی‌است که در هنرهای جنگ ماهر است. او در داستان کاموس کشانی علی‌رغم هشدار رستم به نبرد کاموس می‌رود و کشته می‌شود.

برته

برته/بُرته/ یا /بَرته/ در شاهنامه مبارزی ایرانی از تبار توابه است که در جنگ دوازده رخ هماورد کهرم تورانی بود و او را در میدان نبرد کشت.

ارژنگ دیو

اَرژنگ دیو در شاهنامه در داستان هفت خوان رستم یکی از دیوان مازندران و از سالاران دیو سپید است. رستم در خوان ششم از هفت خوان به لشکرگاه او حمله کرد و او را کشت.

بارمان

بارمان، در شاهنامه فردوسی، یکی از پهلوانان تورانی است که در جنگ دوازده رخ به دست رهام کشته شد.

ارنواز

اَرنَواز در اوستایی اَرِنَوَک یکی از دو دختر یا خواهر جمشید، پادشاه افسانه‌ای در داستان‌های شاهنامه، است که در ابتدا به همسری ضحاک درآمد و پس از پیروزی فریدون بر ضحاک، همسر فریدون شد. نام خواهر ارنواز شهرناز است.

در نسخه ی چاپ مسکو او دختر جمشید است اما در بعضی از تصحیحات جدید شاهنامه چون تصحیح جیحونی خواهر جمشید شمرده شده‌است. بنا بر دانشنامه ی بریتانیکا: درغرر الاسفار ثعالبی دختر جمشید است. اما در یکی از نسخه‌های قدیم‌تر شاهنامه در بریتیش میوزیم دوبار از او تحت عنوان خواهر جمشید یاد شده است در مجمل التواریخ و القصص (که ظاهراً منبع آن گزاره‌اش شاهنامه است) هم او خواهر جمشید است.